Her yıl 5 Ocak'ta dünyada kuş günü kutlanmaktadır. Biz de bu sebeple sizi ilginç özelliklere sahip olan bazı kuşlarla tanıştırmak istiyoruz.
Bu yazı, kıymetli Classest öğretmeni Fatma Seher Binici tarafından hazırlanmıştır.
Şimdi sizi okurken keyif alacağınız bilgilerle baş başa bırakıyoruz.
Kuş Günü 🕊
Bazılarını gökyüzünde görmek müjdelerin geleceğine işaret sayılmış, bazılarının ötüşü uğursuzluk olarak nitelendirilmiş. Bazı masallarda onlara altın yumurtlama rolü verilmiş, bazı masallarda ise bir heykelin saf sevgisini işiten ve göç rotasını izlememek pahasına sevgiye karşılık veren bilge olmuşlar.
Kimden mi bahsediyoruz?
Dişsiz gagaları, gün ışığında ışıldayan tüyleri, sert kabuklu yumurtaları, hafif ancak güçlü olan iskeletleri ile 10 binden fazla türü olan sıcakkanlı omurgalı hayvanlardan biri olan "kuşlar"dan elbette.
2002’den bu yana 5 Ocak Birleşik Devletler’de Kuş Günü olarak kutlanmaktadır. Biz de bugün bu kanatlı dostlarımızından 7’si ile ilgili ilginç bilgileri sizinle paylaşmak istedik.
Hazırsanız başlayalım mı?
Dünyanın en küçük kuşu: Arı sinek kuşu (Mellisuga helenae)
Kütlesi yaklaşık 1,95 gr olan erkek arı sinek kuşlarının boyu sadece 6,3 cm; dişilerinki ise 6.1 cm'dir. Yetişkin bir insanın işaret parmağı uzunluğunda olan bu kuş aynı zamanda geriye doğru uçabilen tek kuş sınıfındadır. Kanatlarındaki kaslar; kanatlarını yukarı, aşağı, ileri ve geri hareket ettirebildiği gibi sekiz rakamı oluşturacak şekilde de döndürebilir. Böylelikle uçarken muhteşem manevralar yapabilmektedir. Küba’ya yolunuz düşerse bir demet çiçekle (çünkü sadece nektarla beslenirler) Arı sinek kuşlarını ziyaret etmeyi unutmayın.
Gözleri beyninden büyük olan kuş: Devekuşu (Struthio camelus)
2,7 metrelik boyu ile en büyük kuş olan devekuşu karada yaşayan omurgalılar arasında en büyük gözlere sahiptir. Öyle ki gözleri beyninden ve insan gözünden beş kat daha büyüktür. Kanat açıklığı 2 metre olmasına rağmen uçamıyor oluşu bizce biraz hüzünlü.
En yükseğe zıplayabilsen kuş: Penguen (Pygoscelis adeliae)
Penguenler uçamazlar ama zıplayabilirler! Gerçekten. Türlerine bağlı olarak 3 metreye kadar zıplayabilirler. Peki ama nasıl? Penguenler, vücutlarını saran tüyleri üzerinde büyük kontrole sahiptir. Yüzerken vücutlarını tüylerinden çıkan hava kabarcıklarından oluşan bir pelerinle sararlar, yüzeye doğru hızla yüzerler, sudan fırlarlar ve gidecekleri yere zıplarlar. Bazen de kendilerini suya daha hızlı itmek için sıçrayabilirler. Bir Penguenolojist olup bu sevimli canlılarla ilgili çalışmalar yürütmeye ne dersin?
Penguenolojist: Penguenler ile ilgilenen bir meslek grubudur.
Kesintisiz uçuş rekortmeni: Kıyı çamur çulluğu (Limosa lapponica)
Kuşların göç hikayesi eski çağlardan beri masallara, şiirlere, şarkılara konu olmuştur. Kış aylarında havaların soğumasıyla besin bulmak zorlaştığından 1800 kuş türü her sonbaharda Kuzey Yarımküre'den Güney Yarımküre'ye doğru göç hareketine girişir. Bu türlerden biri de kıyı çamur çulluğudur. Bu kuşlar her sonbahar Alaska'dan Yeni Zelanda'ya göç ederken 12 bin kilometreden fazla mesafe kat eder. 2020’de bir erkek kıyı çamur çulluğu 11 gün hiç durmadan saatte 88 km süratle uçarak kesintisiz uçuş rekoru kırdı.
Dünyanın en hızlı kuşu: Alaca Şahin (Falco peregrinus)
Antartika ve okyanus adaları hariç olmak üzere dünyanın hemen hemen her yerinde yaşayan Alaca şahin dalış sırasında saatte 320 km’yi aşan dudak uçuklatan uçuş hızıyla en hızlı kuştur. Motor yarışlarında en yüksek süratin saatte 380 km olduğunu düşünürsek Alaca şahinin dalışını izlemek bizce oldukça heyecan vericidir.
Postacı Kuş: Güvercin (Columba livia)
Yön bulma kabiliyetleri sebebiyle yüz yıllardan beri haberleşme için kullanılan güvercinler Birinci ve İkinci Dünya Savaşı’nda da aktif rol aldı. İnsan yapımı iletişim yöntemlerinin güvenilmez ve basit olması nedeniyle cephedeki savaş hatlarından binlerce mesaj taşıdı. İngilizler savaşlar sırasında 300.000'den fazla güvercin kullandı ve bunlardan 32'sine Dickin Madalyası verdi.
Uçarken uyuyabilen bir kuş: Fırkateyn kuşu (Fregata)
Fırkateyn kuşları yere inmeden okyanus üzerinde aylarca uçarlar. Yüksek irtifalarda zorlayıcı koşullara (düşük sıcaklık, düşük oksijen miktarı ve düşük hava yoğunluğu) dayanabilirler. Bu güçlü kuşlar beyinlerinin yarısını uyku için kullanırlar. Uçarken yakaladıkları 10 saniyelik kısa toplam uyku patlamaları sırasında yalnızca irtifa kazanmalarına izin veren ve suya düşmelerini engelleyen yükselen hava akımlarında uyurlar. Fırkateyn kuşlarının çalışkanlıklarına değinmeden geçemeyeceğiz: Karada, bir dakikalık aralıklarla günde yaklaşık 12 saat çalışırlar. Sizce de ilham verici değil mi?
Yazımızı dikkat becerisini geliştirmeye katkı olan bir oyun paylaşarak noktalıyoruz:
Uçtu Uçtu, Kuş Uçtu 🦅
Siz de bugün sevdiklerinizle kuşlar hakkında sohbet ederken bu oyunu oynamaya ne dersiniz?
İçerik Editörü: Classest Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni Şenol Dak.
Yararlanılan web siteleri:
• https://www.nationalgeographic.com/animals/article/surprising-ways-that-animals-sleep
• https://www.britannica.com/animal/peregrine-falcon
• https://www.birdspot.co.uk/bird-brain/can-birds-fly-backwards
• https://www.lovethegarden.com/uk-en/article/17-amazing-facts-about-birds
• https://penguinsblog.com/how-high-can-penguins-jump/
• https://www.trvst.world/biodiversity/bird-facts/
• https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-54551217