Sevgili anne babalar, hepimiz biliyoruz ki ülkemiz deprem kuşağında yer alıyor ve bu gerçeği göz ardı etmemiz mümkün değil. Özellikle okul çağındaki çocuklarımızın güvenliği söz konusu olduğunda, depremle yaşamayı öğrenmek ve onlara bu konuda doğru bilgileri aktarmak hayati önem taşıyor. Bu yazımızda, evde, okulda ve dışarıda deprem anında ve sonrasında neler yapabileceğimiz, hangi önlemleri almamız gerektiği konularına odaklanacağız. Amacımız, çocuklarımızı depremin olası etkilerinden korumak ve onlara güvenli bir gelecek sunmak. Unutmayalım ki bilinçli olmak ve hazırlıklı davranmak, korkularımızı yenmenin ve olası riskleri en aza indirmenin en etkili yoludur.
Evde Deprem Güvenliği Nasıl Sağlanır?
Evimiz, çocuklarımızın en güvende hissetmesi gereken yerdir. Ancak deprem anında ev içindeki riskleri en aza indirmek için alabileceğimiz birçok önlem bulunmaktadır. Bu önlemler hem deprem öncesinde hazırlıklı olmayı hem de deprem sırasında doğru davranışları sergilemeyi içerir.
Deprem Öncesinde Evde Yapılması Gerekenler
Eşyaların Sabitlenmesi: Kitaplık, dolap, raf gibi devrilebilecek ağır eşyaları duvarlara veya birbirine sabitleyin. Televizyon, bilgisayar gibi elektronik cihazları da düşmelerini engelleyecek şekilde yerleştirin veya sabitleyin. Bu basit önlemler, deprem sırasında yaralanma riskini önemli ölçüde azaltacaktır.
Çocuklarla İletişim Kurma: Çocuklarınıza depremin ne olduğunu yaşlarına uygun bir dilde anlatın. Onları korkutmadan, sakinleştirici bir şekilde bilgilendirin ve deprem anında ne yapmaları gerektiğini öğretin. Oyunlar aracılığıyla deprem tatbikatları yaparak onların bilinçlenmesine katkıda bulunun.
Acil Durum Çantası Hazırlama: Kolay ulaşılabilir bir yerde, içerisinde ilk yardım malzemeleri, su, kuru gıda, el feneri, düdük, battaniye, pilli radyo, yedek pil, önemli belgelerin kopyaları ve çocuklarınızın ihtiyaç duyabileceği özel eşyaların (ilaçlar, sevdiği bir oyuncak vb.) bulunduğu bir acil durum çantası hazırlayın. Çantanın içeriğini düzenli olarak kontrol edin ve eksiklerini tamamlayın.
Aile Afet Planı Oluşturma: Ailece bir araya gelerek deprem anında ve sonrasında ne yapacağınızı konuşun. Evin içindeki güvenli noktaları (örneğin, sağlam bir masa altı, kapı eşiği) belirleyin ve buralarda nasıl cenin pozisyonu alacağınızı uygulamalı olarak gösterin. Toplanma noktanızı (ev dışında güvenli bir alan) belirleyin.
Deprem Anında ve Sonrasında Evde Yapılması Gerekenler
Tehlikeli Olabilecek Yerlerden Uzak Durulması: Yatakları ve oturma alanlarını pencere kenarlarından, ayna ve tabloların altından uzaklaştırın. Mutfakta ocak ve fırın gibi tehlikeli olabilecek eşyaların yakınına çocukların oyun alanlarını kurmayın.
"Çök-Kapan-Tutun" Kuralı: Sarsıntı başladığı anda panik yapmadan derhal "çök, kapan, tutun" pozisyonunu alın. Sağlam bir masa veya sıra altına çömelin, başınızı ve ensenizi kollarınızla koruyun ve masa veya sıranın ayaklarına sıkıca tutunun. Eğer böyle bir imkan yoksa, iç duvara yakın bir köşede cenin pozisyonu alın ve başınızı ellerinizle koruyun.
Pencerelerden ve Dış Duvarlardan Uzak Durma: Sarsıntı sırasında pencerelerden, aynalardan ve dış duvarlardan uzak durun. Kırılan camlar ve düşen parçalar ciddi yaralanmalara neden olabilir.
Merdivenleri ve Asansörü Kullanmama: Sarsıntı sırasında merdivenleri veya asansörü kullanmaya çalışmayın. Elektrikler kesilebilir ve mahsur kalabilirsiniz. Sarsıntı geçene kadar bulunduğunuz güvenli yerde kalın.
Çocukları Sakinleştirme: Kendi sakinliğinizi koruyarak çocuklarınızı sakinleştirmeye çalışın. Onlara güvende olduklarını söyleyin ve ne yapmaları gerektiğini hatırlatın. Şarkı söylemek veya basit bir oyun oynamak onların dikkatini dağıtabilir.
Okulda Deprem Güvenliği Nasıl Sağlanır?
Okullar, çocuklarımızın gün içindeki zamanlarının önemli bir bölümünü geçirdiği yerlerdir. Bu nedenle okullarda deprem güvenliği önlemlerinin alınması ve öğrencilerin bilinçlendirilmesi büyük önem taşır.
Deprem Öncesinde Okulda Yapılması Gerekenler
Deprem Tatbikatları: Okullarda düzenli olarak deprem tatbikatları yapılmalı ve öğrenciler "çök-kapan-tutun" pozisyonunu uygulamalı olarak öğrenmelidir. Tahliye planları oluşturulmalı ve öğrencilere okulun güvenli toplanma alanları gösterilmelidir.
Güvenli Alanların Belirlenmesi: Okul içinde deprem anında güvenli olabilecek noktalar (sağlam kolon dipleri, iç duvar kenarları) ve tehlikeli olabilecek yerler (pencere kenarları, merdiven boşlukları) belirlenmeli ve bunlar öğrencilere anlatılmalıdır.
Öğretmenlerin Eğitimi: Öğretmenler, deprem öncesinde, sırasında ve sonrasında yapılması gerekenler konusunda eğitilmeli ve öğrencilere doğru rehberlik edebilecek bilgiye sahip olmalıdır.
Veli Bilgilendirme Toplantıları: Okullar, velilere yönelik deprem güvenliği konulu bilgilendirme toplantıları düzenlemeli ve okulun acil durum planları hakkında bilgi vermelidir. Velilerden öğrencilerin acil durum iletişim bilgileri alınmalı ve güncel tutulmalıdır.
Okul Acil Durum Çantası: Her okulda, içerisinde ilk yardım malzemeleri, battaniye, su, kuru gıda, düdük, el feneri gibi malzemelerin bulunduğu bir okul acil durum çantası bulundurulmalıdır.
Deprem Anında ve Sonrasında Okulda Yapılması Gerekenler
Öğretmenlerin Rehberliği: Sarsıntı başladığı anda öğretmenler sakinliğini koruyarak öğrencilere rehberlik etmeli ve "çök-kapan-tutun" pozisyonunu almalarını sağlamalıdır.
Sınıf İçinde Güvenli Alanlara Sığınma: Öğrenciler, sıralarının veya masalarının altına çömelerek başlarını ve enselerini korumalıdır. Pencere kenarlarından ve dış duvarlardan uzak durulmalıdır.
Sarsıntı Geçtikten Sonra Tahliye: Sarsıntı geçtikten sonra, öğretmenlerin gözetiminde ve belirlenen tahliye planına uygun olarak okulun güvenli toplanma alanına gidilmelidir. Koşuşturulmamalı ve panik yapılmamalıdır.
Yaralılara İlk Müdahale: Eğer yaralı varsa, öğretmenler tarafından ilk yardım yapılmalı ve durum en kısa sürede yetkililere bildirilmelidir.
Dışarıda Deprem Güvenliği Nasıl Sağlanır?
Deprem anında dışarıdaysak, panik yapmadan çevremizdeki riskleri değerlendirerek doğru davranışlar sergilememiz önemlidir.
Binalardan ve Enerji Hatlarından Uzaklaşma: Sarsıntı başladığı anda binalardan, elektrik direklerinden, enerji hatlarından ve diğer yüksek yapılardan uzaklaşarak açık ve güvenli bir alana gitmeye çalışın.
Düşebilecek Nesnelere Dikkat Etme: Çevrenizde düşebilecek tabelalar, reklam panoları, çatılardan sarkan parçalar gibi tehlikelere karşı dikkatli olun.
Araç İçindeyken Yapılması Gerekenler: Eğer araç içindeyken deprem olursa, güvenli bir yerde durun ve sarsıntı geçene kadar araç içinde kalın. Köprüler, üst geçitler ve tünellerden uzak durun. Sarsıntı geçtikten sonra güzergahınızı kontrol edin ve hasarlı yolları kullanmayın.
Toplanma Alanlarına Yönelme: Deprem sonrasında, belirlenen güvenli açık alanlarda toplanma kurallarına uyun. Yetkililerin yönlendirmelerini takip edin ve yardıma ihtiyacı olanlara destek olun.
Sakin Olma ve Panik Yapmama: Toplanma alanlarında sakinliğinizi koruyun ve panik yapmaktan kaçının. Panik, karmaşaya ve olası kazalara yol açabilir.
Yetkililerin Talimatlarına Uyma: AFAD, Kızılay gibi yetkili kurumların ve görevlilerinin talimatlarını dikkatle dinleyin ve uygulayın. Onların yönlendirmeleri, yardım çalışmalarının düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlar.
Bilinçli Bilgi Paylaşımı: Sosyal medyada veya diğer iletişim kanallarında gördüğünüz her bilgiye inanmayın. Sadece yetkili kaynaklardan yapılan açıklamaları dikkate alın ve doğru bilgileri paylaşın.
Yardımlaşma ve Dayanışma: Toplanma alanlarında yardıma ihtiyacı olan yaşlılara, çocuklara ve engellilere destek olun. Dayanışma, bu zor zamanları daha kolay atlatmamıza yardımcı olur.
Güvenli Mesafeyi Koruma: Toplanma alanlarında kalabalık oluşabileceği için, mümkün olduğunca güvenli mesafenizi koruyun ve kişisel hijyeninize dikkat edin.
Panik Anında İletişim ve Ulaşım Yolları
Deprem anında ve sonrasında iletişim kurmak ve ulaşım sağlamak hayati önem taşır. Ancak bu anlarda iletişim hatlarında yoğunluk yaşanabilir ve ulaşım yolları hasar görebilir.
SMS ve Kısa Mesaj Uygulamaları: Telefon görüşmeleri yerine SMS veya WhatsApp, Telegram gibi kısa mesaj uygulamaları üzerinden iletişim kurmayı deneyin. Bu tür mesajlar, sesli görüşmelere göre daha az bant genişliği kullandığı için sevdiklerinize ulaşma olasılığı daha yüksek olabilir.
Sosyal Medya: Güvenilir kaynaklardan bilgi almak ve durumunuzu bildirmek için sosyal medya platformlarını kullanabilirsiniz. Ancak yanlış bilgilere karşı dikkatli olun.
Telsiz ve Amatör Radyo: Eğer imkanınız varsa, telsiz veya amatör radyo gibi alternatif iletişim araçlarını kullanmayı deneyebilirsiniz.
112 Acil Çağrı Merkezi: Sadece gerçekten acil durumlarda 112 Acil Çağrı Merkezi'ni arayın. Gereksiz aramalar hatların kilitlenmesine ve yardıma ihtiyacı olanların ulaşamamasına neden olabilir.
Hasarlı Yollardan Kaçınma: Deprem sonrasında yollar hasar görmüş olabilir. Yetkililerin uyarılarını dikkate alın ve hasarlı yolları kullanmaktan kaçının.
Toplu Taşıma ve Yürüyüş: Mümkünse özel araç kullanmak yerine toplu taşımayı veya yürümeyi tercih edin. Bu, trafik yoğunluğunu azaltmaya yardımcı olacaktır.
Alternatif Güzergahlar Belirleme: Deprem öncesinde, olası ulaşım aksaklıklarına karşı alternatif güzergahlar belirleyin. Aile bireyleriyle bu güzergahlar hakkında konuşun.
Toplanma Alanlarına Ulaşım: Belirlenen güvenli toplanma alanlarına ulaşım için en uygun ve güvenli yolları önceden planlayın.
Çadır ve Konteyner Alanları: Geçici Barınma Çözümleri
Büyük bir deprem sonrasında evleri hasar gören veya güvenli olmayan vatandaşlar için çadır ve konteyner kentler kurulabilir. Bu geçici barınma alanları, temel ihtiyaçların karşılanması ve güvenliğin sağlanması açısından önemlidir.
Alan Tahsisi ve Yerleşim: Yetkililerin yönlendirmesiyle belirlenen alana çadırınızı kurun. Komşularınızla uyumlu bir şekilde yaşamaya özen gösterin.
Güvenlik Önlemleri: Çadır kentlerde güvenliğinizi sağlamak için dikkatli olun. Değerli eşyalarınızı yanınızda bulundurun ve şüpheli durumları yetkililere bildirin.
Hijyen Kuralları: Ortak kullanım alanlarının ve tuvaletlerin temizliğine özen gösterin. Kişisel hijyeninize dikkat ederek salgın hastalıkların yayılmasını önleyin.
Yardım Dağıtımı: Yardım dağıtımı sırasında sabırlı olun ve sıranızı bekleyin. İhtiyacınız kadarını alın ve başkalarının da faydalanmasına imkan tanıyın.
Çocukların ve Özel İhtiyaçları Olanların Durumu: Çocukların psikolojik olarak desteklenmesi ve özel ihtiyaçları olan kişilere gerekli yardımın ulaştırılması için yetkililerle işbirliği yapın.
Yerleşim ve Kayıt: Konteyner tahsisi yapıldıktan sonra, yetkililerin belirlediği konteynere yerleşin ve kaydınızı yaptırın.
Ortak Kullanım Alanları: Konteyner kentlerdeki ortak kullanım alanlarını (mutfak, tuvalet, duş vb.) temiz ve düzenli kullanmaya özen gösterin.
Enerji ve Su Kullanımı: Elektrik ve su gibi kaynakları tasarruflu kullanın. Arızaları derhal yetkililere bildirin.
Güvenlik ve İletişim: Konteyner kentlerde de güvenliğinizi koruyun ve herhangi bir sorunla karşılaştığınızda yetkililerle iletişime geçin.
Toplumsal Uyum: Konteyner kentte yaşayan diğer insanlarla saygılı ve anlayışlı bir iletişim kurun. Toplumsal uyumu destekleyici davranışlar sergileyin.
Türkiye'deki Yardım Kuruluşları ve Organizasyon Yapıları
Türkiye'de deprem ve diğer afet durumlarında etkin bir şekilde çalışan birçok yardım kuruluşu bulunmaktadır. Bu kuruluşlar, arama kurtarma çalışmalarından, barınma ve beslenme ihtiyaçlarının karşılanmasına kadar geniş bir yelpazede hizmet sunmaktadır.
AFAD
Görev ve Sorumlulukları: AFAD, Türkiye'deki afet ve acil durum yönetimi faaliyetlerini koordine eden ve yürüten başlıca kuruluştur. Afet öncesi hazırlık, afet anında müdahale ve afet sonrası iyileştirme çalışmalarını kapsayan geniş bir görev alanına sahiptir.
Organizasyon Yapısı: AFAD, merkezi bir teşkilata ve illerde bulunan AFAD İl Müdürlüklerine sahiptir. Ayrıca, arama kurtarma ekipleri (AKUT, UMKE vb.) ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği içinde çalışır.
Deprem Anındaki Rolü: Deprem anında AFAD, arama kurtarma ekiplerini yönlendirir, ilk yardım ve sağlık hizmetlerinin koordinasyonunu sağlar, barınma ve beslenme ihtiyaçlarını belirler ve yardım faaliyetlerini organize eder.
Kızılay
Görev ve Sorumlulukları: Türk Kızılay, afetlerde ve olağanüstü durumlarda ihtiyaç sahiplerine yardım ulaştırmak, kan hizmetleri sunmak, sağlık ve sosyal yardım faaliyetlerinde bulunmak gibi önemli görevleri üstlenir.
Organizasyon Yapısı: Türk Kızılay, ülke genelinde şubeleri ve temsilcilikleri bulunan köklü bir yardım kuruluşudur. Gönüllüleri ve profesyonel ekipleri aracılığıyla faaliyetlerini yürütür.
Deprem Anındaki Rolü: Deprem anında Türk Kızılay, depremzedelere sıcak yemek, su, battaniye, giyecek gibi temel ihtiyaç malzemelerini ulaştırır. Ayrıca, geçici barınma imkanları sağlar ve psikososyal destek hizmetleri sunar.
Diğer Yardım Kuruluşları
Önemli Kuruluşlar: Türkiye'de AFAD ve Türk Kızılay'ın yanı sıra AKUT (Arama Kurtarma Derneği), UMKE (Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi), çeşitli belediyeler, vakıflar ve dernekler de deprem ve diğer afetlerde önemli roller üstlenir.
Gönüllülük: Bu kuruluşların çalışmalarına gönüllü olarak destek olmak, afetzedelere yardım ulaştırmak için önemli bir yoldur.
Deprem Öncesinde, Anında ve Sonrasında İşe Yarayan Yazılımlar/Uygulamalar
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte, deprem öncesinde, anında ve sonrasında bize yardımcı olabilecek birçok yazılım ve uygulama bulunmaktadır.
AFAD Acil
AFAD tarafından geliştirilen bu uygulama, deprem anında ihbar yapma, toplanma alanlarını görme, afet durumunda bilgilendirme alma ve temel afet bilincini öğrenme gibi özellikler sunar.
Kızılay Mobil Kan Bağışı
Kan ihtiyacının acil olduğu deprem gibi durumlarda kan bağışında bulunmak için bu uygulama kullanılabilir.
Bölgesel Hava Durumu ve Uyarı Uygulamaları
Olası doğal afetler hakkında önceden bilgi sahibi olmak için güvenilir hava durumu uygulamalarını takip etmek önemlidir.
Güvenli Bölge Bulma Uygulamaları (Harita Tabanlı)
Bazı harita uygulamaları, deprem anında yakındaki güvenli toplanma alanlarını veya acil durum merkezlerini gösterebilir. Ancak internet bağlantısının olmayabileceği unutulmamalıdır.
El Feneri Uygulamaları
Elektrik kesintisi durumunda telefonunuzun kamerasını el feneri olarak kullanmanızı sağlayan uygulamalar işe yarayabilir.
İletişim Uygulamaları (Çevrimdışı Çalışabilenler)
Bazı mesajlaşma uygulamaları, internet bağlantısı olmasa bile Bluetooth veya Wi-Fi Direct üzerinden kısa mesafelerde iletişim kurma imkanı sunabilir.
İlk Yardım Uygulamaları
Temel ilk yardım bilgilerine erişebileceğiniz uygulamalar, yaralılara doğru müdahalede bulunmanıza yardımcı olabilir.
Hasar Bildirim Uygulamaları (Yetkili Kurumlarca Geliştirilenler)
Deprem sonrasında evinizde veya çevrenizde oluşan hasarları yetkili kurumlara bildirmek için geliştirilen uygulamaları kullanabilirsiniz.
Deprem Çantasına Konulacak Malzemeler
Deprem anında ve sonrasında ihtiyaç duyabileceğimiz bazı temel alet edevatlar ve acil durum çantamızda bulunması gereken malzemeler hayati önem taşır.
El Feneri ve Yedek Piller
Elektrik kesintisi durumunda karanlıkta yolunuzu bulmanızı sağlar.
Düdük: Enkaz altında kaldığınızda veya yardıma ihtiyacınız olduğunda sesinizi duyurmanıza yardımcı olur.
Çok Amaçlı Çakı veya Makas
İhtiyaç duyabileceğiniz kesme, açma gibi işler için kullanışlıdır.
Kalın Eldivenler
Enkaz kaldırma veya hasarlı alanlarda hareket ederken ellerinizi korur.
Sağlam Ayakkabılar
Enkaz veya hasarlı zeminlerde güvenli bir şekilde yürüyebilmenizi sağlar.
Su (Küçük Şişelerde)
Kişi başı en az 72 saat yetecek kadar içme suyu (küçük şişelerde).
Kuru Gıda
Konserve yiyecekler, bisküvi, kraker, hurma, kuru meyve gibi bozulmayan ve enerji veren gıdalar.
İlk Yardım Çantası
Sargı bezi, antiseptik solüsyon, ağrı kesici, yara bandı, yanık kremi, makas, cımbız, termometre, kişisel ilaçlar ve düzenli kullanılan ilaçların yedekleri.
Battaniye veya Uyku Tulumu
Soğuk havalarda ısınmanızı sağlayacak ve ailenize yeterli gelecek kadar battaniye veya uyku tulumları.
Mevcut Mevsime Göre Giysiler
Hava koşullarına uygun yedek iç çamaşırı, çorap, uzun kollu ve uzun bacaklı kıyafetler. Mevsime göre uygun olması için bu giysilerin düzenli olarak değiştirilmesi ve kontrol edilmesi gereklidir.
Hijyen Malzemeleri
Sabun, diş fırçası ve macunu, ıslak mendil, tuvalet kağıdı, hijyenik ped.
Önemli Belgelerin Kopyaları
Kimlik kartı, tapu, sigorta poliçesi gibi önemli belgelerin su geçirmez bir poşet içindeki kopyaları.
Yeterli Nakit Para
Elektrik kesintisi durumunda kredi kartı kullanılamayabilir.
Radyo (Pilli veya Kurmalı) ve Yedek Piller
Bilgi almak ve paylaşmak için önemlidir. Yoğun telefon hatlarının kullanımı sonrasında tıkanıklık kesintilerin yaşanma durumunda sağlıklı iletişim kurmak için alternatif kanallardan iletişim araçları olmalı.
Düdük
Düdük, sesinizi duyurmak için basit ve önemli bir araçtır.
El Feneri ve Yedek Piller
Karanlıkta etrafınızı ve yolunuzu bulmak için el fenerleri gereklidir.
Çocuklar İçin Özel Eşyalar
Sevdiği bir oyuncak, kitap, ilaçlar, biberon, mama vb.
Telefon Şarj Aleti veya Powerbank
İletişim kurmak için telefonunuzun şarjı bitmemeli.
Not Defteri ve Kalem
Önemli notlar almak veya iletişim bilgileri yazmak için.
Güvende Kalmak İçin Bilinçlenin ve Hazırlıklı Olun!
Sevgili anne babalar, bu yazımızda okul çağındaki çocuklarımızla birlikte depremle yaşamayı öğrenmek için yapabileceklerimizi detaylı bir şekilde ele aldık. Unutmayalım ki deprem bir doğa olayıdır ve ne zaman olacağını önceden kestirmemiz mümkün değildir. Ancak bilinçli olmak, doğru önlemleri almak ve hazırlıklı davranmak, depremin olası etkilerini en aza indirmemizi sağlayacaktır. Çocuklarımıza deprem konusunda doğru bilgileri aktararak, onları korkutmadan bilinçlendirebilir ve güvenli davranışlar geliştirmelerine yardımcı olabiliriz. 💙
AFAD ve diğer yetkili kuruluşlar tarafından düzenlenen deprem bilinçlendirme eğitimlerine katılmak, hem kendiniz hem de aileniz için önemli bilgiler edinmenizi sağlar.
Evde ve okulda düzenli olarak deprem tatbikatları yaparak, deprem anında nasıl davranmanız gerektiğini pekiştirin. Bu, panik anında doğru refleksler geliştirmenize yardımcı olacaktır.
Hep birlikte daha güvende olmak dileğiyle... 💙